Zioła na zimowe infekcje dróg oddechowych

Błona śluzowa dróg oddechowych to pierwsza linia obrony organizmu przed wirusami, bakteriami i innymi zagrożeniami z zewnątrz. W zimie szczególnie narażona jest na uszkodzenia, co zwiększa ryzyko infekcji i utrzymujących się objawów, takich jak kaszel czy katar. Warto zadbać o jej regenerację i ochronę, stosując naturalne środki wspierające zdrowie układu oddechowego.

Drogi oddechowe obejmują jamę nosową, zatoki przynosowe, gardło, krtań, tchawicę, oskrzela oraz oskrzeliki i pęcherzyki płucne. Pełnią one funkcję pobierania powietrza atmosferycznego, jednocześnie oczyszczając je, ogrzewając i nawilżając. Infekcje dróg oddechowych o czasie trwania do tygodnia to zazwyczaj przeziębienia o podłożu wirusowym. Jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 10–12 dni, może to wskazywać na zakażenie bakteryjne.

Zimą układ oddechowy jest szczególnie narażony na infekcje, na co wpływ mają czynniki:

• zakaźne: wirusy, bakterie, pasożyty, grzyby;

• osobnicze: stany zapalne w organizmie, alergie, osłabiona odporność, palenie tytoniu, wyziębienie organizmu, przebywanie w pomieszczeniach z suchym powietrzem i niską temperaturą.

Błony śluzowe odgrywają kluczową rolę w ochronie układu oddechowego przed wirusami i bakteriami. Uporczywy kaszel utrzymujący się przez kolejne dni może silnie podrażniać błonę śluzową, osłabiając jej ochronne właściwości i zwiększając ryzyko nadkażeń. W chorobach dróg oddechowych, szczególnie gdy towarzyszy im uciążliwy kaszel, warto stosować zioła zawierające składniki śluzotwórcze, które działają osłaniająco. Sprawiają one, że zewnętrzna warstwa błony śluzowej jest lepiej chroniona i może się skutecznie regenerować. Dzięki temu zmniejsza się ryzyko powstawania nadżerek (mikrouszkodzeń), które sprzyjają rozwojowi infekcji. Do takich ziół należą:

• Korzeń i liść prawoślazu – zawierają polisacharydy, betainę, pektyny i glukany. Mają działanie przeciwzapalne i mogą redukować odruchy kaszlowe. Najważniejsze jest ich osłaniające działanie z wyżej wymienionymi polisacharydami (właściwości adhezyjne), przez co cukry te są związkami tworzącymi na błonie śluzowej warstwę ochronną.

• Kwiat i liście ślazu dzikiego (malwy) – bogate w polisacharydy, skuteczne w łagodzeniu podrażnień gardła i przy chrypce, działają przeciwkaszlowo.

• Porost islandzki – zawiera glukany oraz glukozę i kwas glukonowy, działa przeciwzapalnie i redukuje suchość błon śluzowych.

• Liść podbiału – obecne śluzy powlekają i osłaniają górne drogi oddechowe. Preparatów z podbiałem nie zaleca się dzieciom do 12. roku życia ze względu na możliwą obecność alkaloidów pirolizydynowych, szkodliwych dla wątroby.

• Kwiat dziewanny – dzięki zawartym saponozydom, irydoidom i śluzom działa wykrztuśnie, przeciwzapalnie i łagodząco; szczególnie skuteczny przy bólu gardła i suchym kaszlu. Zalecany dla osób powyżej 12. roku życia.

• Ziele i liść babki lancetowatej – źródło polisacharydów, glikozydów irydoidowych i fenyloetanoidów, wykazuje działanie przeciwzapalne i osłonowe. Surowiec polecany do płukania gardła przy suchym kaszlu i stanach bólowych.

• Nasiona lnu – po zalaniu wodą pęcznieją, uwalniając śluzy, które powlekają i chronią błonę śluzową gardła oraz przełyku.

Dodatkowo w przypadku przeziębienia można stosować takie zioła jak: kora wierzby, kwiat lipy, kwiat bzu czarnego, owoc dzikiej róży, ziele wiązówki błotnej, korzeń imbiru, dziewanna oraz macierzanka. Przygotowujemy je w równych proporcjach (np. po 50 g), jedną łyżeczkę ziół zalewamy szklanką wody i gotujemy pod przykryciem 3–5 minut. Pijemy trzy razy dziennie przez około dwa tygodnie.

W infekcjach dróg oddechowych mamy wiele możliwości terapii naturalnych, które warto wykorzystać. Przede wszystkim należy pamiętać o wzmacnianiu odporności, zgodnie z zasadą „lepiej zapobiegać niż leczyć” – regularna aktywność fizyczna, spacery, odpowiednia ilość snu (około 7 godzin) oraz minimalizowanie stresu to podstawy dbania o zdrowie. Nie zawsze konieczne jest sięganie po antybiotyk przy kaszlu czy bólu gardła. Oczywiście w wielu przypadkach antybiotykoterapia jest potrzebna i w żadnym stopniu nie ujmuję jej ogromnego znaczenia w medycynie, jednak nie w każdej infekcji stanowi jedyne rozwiązanie. Gdy infekcja przebiega łagodnie i trwa nie dłużej niż tydzień, warto sięgnąć po mniej inwazyjne dla organizmu środki, jakie oferuje świat roślin – prawdziwa apteka „Pana Boga”.

SPODOBAŁ CI SIĘ TEN ARTYKUŁ? Wspomóż działania naszej Fundacji. 
Wspieramy chorych, niepełnosprawnych, bezdomnych i opuszczonych.
W imieniu naszych podopiecznych dziękujemy za każdą pomoc!

Autor tekstu: br. Pio Berger OH
Zielarz-fitoterapeuta i technik farmaceutyczny w Konwencie Zakonu Bonifratrów w Krakowie
Źródło tekstu: Magazyn "Bonifratrzy w służbie chorym", nr 4/2025, s. 24-25.
Źródło zdjęć: Freepik